سوالات متن درس دوازدهم تاریخ دهم با جواب
سوال درس ۱۲ تاریخ دهم انسانی همراه با پاسخنامه
سوالات درس 12 تاریخ دهم
درس دوازدهم (جامعه و خانواده)
1- اقوام آریایی مهاجر به ایران پس از استقرار در مناطق چه جامعه ای به وجود آوردند؟
جواب: جامع های شبانی و روستایی را به وجود آوردند.
۲- ساختار جامعه ی آریایی از چه قسمت های تشکیل می شد؟
جواب: هر قبیله شامل تعدادی طایفه بود و طایفه نیز خود، به چندین خانواده بزرگ تقسیم میشد.
٣- افراد جامعه آریایی به چند قشر تقسیم می شدند؟
جواب: افراد جامعه به سه قشر تقسیم « کشاورزان و شبانان » و «جنگجویان » ، «روحانیان» شده بودند.
4- در دوره ی ماد و هخامنشی چه عاملی موجب ایجاد نابرابری های اقتصادی و اجتماعی و شکل گیری طبقات اجتماعی به معنای واقعی آن شد؟
جواب: پس از آنکه اقوام آریایی حکومت تشکیل دادند، سرزمینهای مختلف را فتح کردند و به تدریج افراد و خاندا نهایی که اداره حکومت را بر عهده داشتند، به ثروت بیشتر و منزلت بالاتری دست یافتند. تمرکز قدرت و ثروت در نزد عدهای خاص، موجب ایجاد نابرابری های اقتصادی و اجتماعی و شکل گیری طبقات اجتماعی به معنای واقعی آن شد.
5- در زمان کدام حکومت نابرابری های اجتماعی و اقتصادی میان گروه حاکم و مردم عادی افزایش یافت؟
جواب: در دورهی هخامنشیان و با افزایش فتوحات و توسعه تشکیلات حکومتی
6- در دورهی هخامنشیان قشر جنگجویان به دلیل …اهمیت فتوحات نظامی…… نسبت به دو قشر دیگر در جایگاه بالاتری قرار گرفت؟
۷- جامعه ایران در دوران اشکانیان از چه گروههایی تشکیل شده بود؟
جواب: ۱- گروه حاکم
جواب: ۲- توده های مردم عادی
۸- در دوره ی اشکانیان اعضای گروه حاکم به چند دسته تقسیم شده بودند؟
جواب: اعضای گروه حاکم، خود به دو دسته تقسیم می شدند. در مرتبه اول اعضای خاندان های شاهی و دیگر خاندان های قدرتمند قدیمی بودند که مهم ترین منصب های سیاسی و نظامی مانند حکومت مناطق مختلف کشور و فرماندهی سپاه و عضویت در مجلس آن زمان را در اختیار داشتند.
۹- در دوره ی اشکانیان توده ی مردم شامل چه گروه هایی بودند؟
جواب: شامل کشاورزان، شبانان، صاحبان حرف و صنایع و بازرگانان
۱۰- نظام طبقاتی جامعه ایران در عصر ساسانی تحت تأثیر چند عامل گسترش یافت و تثبیت شد؟
جواب: عامل اول، تأسیس حکومت مرکزی قدرتمندی بود که خاندان ساسانی با توسعه تشکیلات اداری و دیوانی به وجود آوردند . از این رو، قشر جدیدی به نام « دبیران» در این دوره به طبقه حاکم افزوده شد. عامل دوم، رسمیت یافتن دین زرتشتی و افزایش نفوذ و اختیارات موبدان بود.
۱۱- نظام طبقاتی عصر ساسانی بر اساس …اصالت نسب ……… و … خون……….. استوار بود.
۱۲- امتیازات طبقه فرادست و حاکم ساسانی را بنویسید؟
جواب: اعضای این طبقه همچون قبل، صاحب مشاغل و مناصب عالی رتبه کشوری و لشکری و دارای زمینهای فراوان بودند. اشراف زادگان فقط به امور جنگی، دیوانی، ورزش های رزمی، شکار و بزم می پرداختند و معمولا دیگر فعالیت ها را دور از شأن و مقام خویش می دانستند. زنان این طبقه با نوع لباس و زیور آلات، از دیگر زنان متمایز بودند.
۱۳- وضعیت طبقه فرودست یا عامه مردم در دوره ی ساسانی چگونه بود؟
جواب: آنان شامل قشرهای مختلفی می شد که به طور موروثی به فعالیت های تولیدی و خدماتی مانند کشاورزی، دامداری، پیشه وری، تجارت و امثال آن مشغول بودند و بار سنگین مالیاتهای گوناگون را بر دوش می کشیدند.
14- در دوران ساسانیان، …موبدان زرتشتی،……… مدافع نابرابری های اجتماعی و امتیازات طبقه حاکم بودند ؟
15- نظام سیاسی – اداری که داریوش تأسیس کرد، چه نتیجه ای داد؟
جواب: موجب وحدت بیشتر قلمرو هخامنشیان شد و حکومتی متمرکز و نیرومند پدید آور
16- در زمان پادشاهی قباد، جنبش بزرگی علیه نابرابری ها و تبعیض های اجتماعی و اقتصادی به رهبری ……مزدک……. پدید آمد.
۱۷- اقدامات انوشیروان چه نتایجی داشت؟
جواب: در نتیجه این اقدامات، قدرت و نفوذ اشراف و نجبای درجه اول کاهش یافت و بر قدرت و نفوذ اشراف و نجبای درجه دوم افزوده شد.
۱۸- هسته اصلی جامعه آریایی نخستین ……خانواده……بود.
۱۹- وضعیت خانواده در نظام آریایی را توضیح دهید؟
جواب: در این خانواده، سلطه پدر بر اعضای آن، نامحدود بود. پدر هم قاضی و هم مجری آداب و رسوم دینی و نگهبان آتش خانه به حساب می آمد. مادر اگرچه اختیاراتی در حد و اندازه پدر نداشت، اما بانوی خانه محسوب می شد و مورداحترام همه بود. در خانواده کهن ایرانی، ازدواج درون گروهی بود و اعضای خانواده تحت نظارت پدر، با یکدیگر پیمان ازدواج می بستند.
۲۰- اقتصاد خانواده آریایی به چه شکل بود؟
جواب: اقتصاد خانواده هم به صورت معیشتی بوددارایی های خانواده که در اختیار پدر قرار داشت، قابل تقسیم و یا انتقال نبود و پس از مرگ او در اختیار پسر ارشد به عنوان رئیس جدید خانواده قرار می گرفت.
خانواده گسترده تا عهد هخامنشی تداوم داشت؛ اما پس از آن تحت تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی، به تدریج کوچکتر و محدودتر شد. همچنین با گسترش شهرها ، مخصوصا در دوره ساسانیان، بخشی از خانواده های روستایی به شهر مهاجرت کردند و در پیشه های گوناگونی اشتغال یافتند بدین گونه خانواده بزرگ با املاک و دارایی های مشترک، به تدریج به خانواده های کوچکتر با اموال مستقل تجزیه شد.
۲۱- وضعیت زنان در جامعه آریایی را شرح دهید؟
جواب: جایگاه و حقوق زنان به عنوان نیمی از جامعه در دوران باستان، تحت تأثیر آموزه های دین زرتشتی و فرهنگ عمومی قرار داشت. در قسمت هایی از کتاب اوستا که منسوب به زرتشت است، تفاوت چندانی میان مرد و زن وجود ندارد و شعار اصلی زرتشت یعنی گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک به یکسان برای زنان و مردان توصیه شده است.
تنها در بخش هایی از اوستا که احتمالا در زمان ساسانیان توسط موبدان تدوین شده، موقعیت اجتماعی زن پایین تر از مرد قرار می گیرد. در آیین زرتشتی، پارسایی و عفت به عنوان دو خصلت و ویژگی زن خوب برشمرده شده است.
به طور کلی در ایران باستان، زن به عنوان مادر و کدبانوی خانه همواره از عزت و احترام والایی برخوردار بوده است. همچنین شواهد و مدارک متعددی وجود دارد که بر حضور زنان درفعالیت های اقتصادی در بیرون از منزل دلالت دارد.
۲۲- وضعیت حقوق زنان در ایران باستان چگونه بود؟
جواب: در زمان هخامنشیان، زن و مرد در کنار هم و با حقوقی برابر کار می کردند. تعدادی از کارکنان کارگاه های شاهی را زنان تشکیل می دادند و حتی مدیریت برخی از این کارگاه ها را بر عهده داشته اند و مردان، زیر دست آنان کار می کردند. در عصر ساسانی تنی چند از زنان خاندان شاهی مانند همسر یزگرد دوم و دو دختر خسرو پرویز به نام های پوران دخت و آزرمیدخت بر تخت سلطنت نشستند.
اینان از جمله نخستین شاهان زن یکی از بزرگ ترین حکومت های جهان باستان هستند. در آثار و متون دینی و حقوقی مربوط به دوره ساسانی و قرون نخستین اسلامی، مطالب و گزارش هایی وجود دارد که دلالت بر حقوق اجتماعی و اقتصادی زنان در آن دوران می نماید. از جمله اینکه، زن حق مالکیت و فعالیت اقتصادی داشت و می توانست درآمد کسب کند و در اموال همسر خود شریک باشد. همچنین زن می توانست در دادگاه به سود خود اقامه دعوا کند.
۲۳- ویژگی های برجسته ی جشن های ایران باستان را ذکر کنید.
جواب: ویژگی برجسته جشن های باستانی، عبادت و شکرگزاری به درگاه خداوند بزرگ بود.
۲۶- مشهورترین جشن های ایران باستان را نام ببرید. بود.
جواب: گاهنبارها، نوروز، مهرگان و سده، از مشهورترین جشن های ایران باستان به شمار می روند.
۲۰- گاهنبارها را ذکر کنید.
جواب: گاهنبارها عبارت بودند از شش جشن که به شکرانه آفریده شدن عناصر اصلی خلقت: آسمان، آب، زمین، گیاه، جانوران و انسان، در شش وقت معین از ماه های سال برگزار می شد.
۲۹- جشن نوروز به چه کسی نسبت داده می شود؟
جواب: جمشید
۲۷- مراسم سوگواری در ایران باستان چگونه بود؟
جواب: در مراسم سوگواری درگذشتگان، ضمن خواندن دعا، نیکی های شخص از دنیا رفته را یادآوری می کردند. ایرانیان احترام خاصی برای ارواح پدران و مادرانشان قائل بودند؛ از این رو، در برخی از جشن ها، مراسم ویژه ای را برای آرامش ارواح آنان انجام می دادند.